Aanbidding

Ondanks alle menselijke gewoonten en tradities blijft Gods Woord het richtsnoer, de toetssteen zowel voor onze eigen persoonlijke aanbidding als voor de gemeentelijke eredienst. Dit boek over het actuele thema ‘aanbidding’ begint met enkele voorbeelden van aanbidding in de oudste bijbelboeken en het eindigt met het laatste bijbelboek, waarin de aanbidding van het Lam centraal gesteld wordt. Het Lam dat geslacht is, is waardig te ontvangen de lof en de eer en de heerlijkheid en de kracht (Openb. 5). Het gaat in de hele Bijbel ten slotte om Christus, die alle aanbidding waard is.

Interview naar aanleiding van het boek

1. Wat is uw eerste herinnering aan aanbidding?
Ik ben opgegroeid in een christelijk gezin, waarin veel gezongen en gebeden werd en God werd grootgemaakt. Ik had mijn geestelijk onderdak waar het thema aanbidding meestal verweven is met de eredienst en de (wekelijkse) avondmaalsviering. De eerbied en de blijdschap van de broeders en zusters bij het samenkomen heeft van jongs af aan indruk op mij gemaakt.
2. Wat is aanbidding voor u?
Zie in dit verband hoofdstuk 1 van bovengenoemd boek. Het Hebr. woord voor ‘aanbidden’ (sjachah) komt voor het eerst voor in Genesis 22:5, in de geschiedenis van Abraham en Izak op de berg Moria.
De grondbetekenis van het woord is ‘zich neerwerpen’, ‘neerbuigen’ voor God, Die meerder en groter is dan wijzelf, om daarmee Zijn grootte, macht, waarheid, rijkdom, gerechtigheid en goedheid te erkennen 1. Dat is ook de betekenis van het Gr. woord proskuneo (vaak vertaald met ‘huldigen’),
dat in het Nieuwe Testament maar liefst 55 keer voorkomt: het is het zich neerwerpen en de grond of de voeten kussen, om iemand te eren en te huldigen. Het wordt bijna altijd gebruikt voor de vereringvan God Zelf.
3. Sommige mensen aanbidden in ‘stilte’, anderen met hun hele lichaam; aan welke manier van aanbidding geeft u de voorkeur?
Er zijn diverse houdingen om te bidden volgens de Bijbelse gegevens: staan, knielen, zich neerwerpen voor Gods aangezicht. Dat geldt ook voor het aanbidden. Het hangt verder ervan af of het om persoonlijke aanbidding of een gemeenschappelijke eredienst gaat. In het laatste geval moeten we mensen niet gaan manipuleren om allerlei houdingen aan te nemen. Ik citeer verder uit hoofdstuk 2 van mijn boek: ‘Het aanroepen van de naam des Heren (door het nageslacht van Seth) gebeurde in alle eenvoud, zonder pracht en praal. Om het met de woorden van Christus tegenover de Samaritaanse vrouw te zeggen: in geest en waarheid. Met oprechte harten, in het diepe besef van onze eigen geringheid en van Gods goedertierenheid en waarheid. En in de kracht van Gods Geest, zonder uiterlijke ceremoniën en indrukwekkende liturgieën.’
4. Hoe komt het toch dat aanbidding in veel behoudende kerken in ons land nauwelijks aandacht krijgt?
Aanbidding is een ruimer begrip dan het hedendaagse ‘praise’ en ‘worship’. Ook in het zingen van psalmen e.d. kan ware aanbidding zijn opgesloten. God ziet het hart aan. Maar om de Vader in geest en waarheid te kunnen aanbidden, moet men wel persoonlijk zeker zijn van de behoudenis, van het
heil in Christus. Mogelijk is dat een reden dat ware aanbidding schaars is.
1 Zie ook Ex. 4:31; 12:27; 15:1; 20:5; 34:8,14; 1 Kon. 18:39; 19:18; 2 Kon. 2:15; Ps. 2:12; Dan. 2:46; Hos. 13:2.

5. Er worden soms ‘aanbiddingsconcerten’ gehouden. Gebeurt dat om het tekort aan aanbidding binnen de erediensten te compenseren?
Misschien is dat zo, maar uit mijn boek blijkt wel dat ik niet erg enthousiast ben over zulke concerten en het optreden van zgn. ‘aanbiddingsleiders’.
6. Wat is de ‘kunst’ van het aanbidden?
Dat ons hart, ons diepste wezen, zich werkelijk tot God wendt en Hem in geest en waarheid aanbidt en eer brengt. Het gaat niet om uiterlijk vertoon. Zie de antwoorden bij de eerdere vragen.
7. Is een gemeente waarin geen aanbidding plaatsvindt geen lauwe gemeente, zoals de gemeente van Laodicea in het boek Openbaring?
Een gemeente waarin helemaal geen aanbidding plaatsvindt, is geen lauwe maar een dode gemeente. De gemeente van Laodicea dacht echter rijk en verrijkt te zijn, en misschien hadden ze wel prachtige vormen van uiterlijke aanbidding. Maar de Heer keek er dwars doorheen en moest oproepen tot bekering.
8. Moet aanbidding centraal staan in de eredienst?
Zeker, maar ik beklemtoon nogmaals dat het gaat om de grondhouding van ons hart, zodat er toch wel vaak elementen van aanbidding aanwezig zullen zijn ook in traditionele diensten.
9. Hoe zet u aanbidding weg in verhouding tot bescheidenheid? Draait het bij veel christenen niet om hun eigen gevoelens en emoties bij aanbidding?
Ja, dat is een belangrijk punt, omdat we leven in een cultuur die alle nadruk op onze gevoelens en emoties legt. De gerichtheid op het eigen ik is uiteraard strijdig met ware aanbidding, waarin het hart zich richt op God de Vader en op Christus als het Lam van God. De juiste gevoelens van dankbaarheid en blijdschap, en het verheerlijken van de Vader en de Zoon vloeien vanzelf daaruit voort.
10. Wat is het hart van aanbidding?
Zie de uitleg in mijn boek over het aanbidden in geest en waarheid, onder meer in de hoofdstukken 4 en 5 (en meer materiaal op de website www.oudesporen.nl).
11. Is aanbidding een levensstijl.... zo ja, hoe?
Ja, ik denk meer dat dit de kern, de grondhouding van ons leven moet zijn, die zowel in gedachten, woorden als daden tot uitdrukking komt, en waarbij God en Christus worden grootgemaakt.
12. Wat is geloof zonder aanbidding?
Het een kan niet zonder het ander. Geloven leidt altijd – vroeger of later – tot het aanbidden van God.